Maak je tuin winterklaar… in de lente
Tuincentra, hoveniers en vele tuinbladen en -sites sporen je aan om je tuin ‘winterklaar’ te maken. Velen gaan met hark, bladblazer, bezem, snoeischaar en schoffel vol overgave aan de slag: hoe ‘schoner’ en hoe opgeruimder, hoe beter! Maar… de natuur heeft jou eigenlijk bijna niet nodig om de winter aan te kunnen. Hoe minder jij je ermee bemoeit, hoe beter…en daarom nodig ik je uit om te overwegen je tuin pas ‘winterklaar’ te maken… in de lente!
In de loop van de herfst vallen de blaadjes, vele planten trekken zich terug in de grond, en laten een oogst aan zaaddoosjes, vergeelde en verslijmde bladeren en bloemen, verdorde stengels achter. Veel mensen voelen dan de bijna onweerstaanbare neiging om de tuin ‘schoon en netjes’ te maken. Hup, al dat verdorde spul eraf, de snoeischaar d’r in, de schoffel erdoor. En alles wat nog opkomt – brandnetels! vogelmuur! onkruid! – wordt met harde hand verwijderd. Met hark, bezem en zelfs bladblazer worden de borders en hoven schoongeboend. Zo, die tuin kan er weer tegen! Klaar voor de winter!
Maar… zo is je tuin eigenlijk juist helemaal niet meer klaar voor de winter. Alles kaal, alles leeg. De insecten en andere kleine dieren hebben geen schuilplek of voeding meer. De bodem heeft geen bescherming tegen droogte of kou. De struiken, bomen en andere planten missen de door hunzelf neergelegde organische materialen – de stengels en de blaadjes. Dat wat nu vanzelf opkomt – gratis voeding en bodembedekking voor je tuin en voor de dieren, zoals de superfood brandnetel – is verdwenen. En die mooie oogst, van planten en bloemen die zichzelf uitzaaien, ben je ook kwijt.
Heb jij hart voor de natuur en biodiversiteit – en wil je een gezonde tuin, vol leven? Laat je tuin dan juist in het najaar zoveel mogelijk met rust. Juist die ‘rommel’ en die vochtige zooi is zo belangrijk voor je tuin en al het leven daar. Gun je bodem de voeding van het valblad en de opkomende wilde planten, bied insecten en andere dieren een winterverblijf in de zaaddoosjes en tussen de blaadjes en takjes. Veeg al het blad van stoep en gooi het in je borders, geef je tuin een lekkere dikke deken van blad en twijgjes. Je tuin zal je dankbaar zijn en je bankrekening ook, want jij hoeft in het voorjaar geen dure compost aan te schaffen – je tuin heeft meer dan genoeg aan deze gratis voeding van moeder natuur.
Wil je meer doen? Leg dan hier en daar stapeltjes met takjes en twijgjes neer, of rommelige hoopjes (kapotte) stenen of tegels. Daarmee geef je ook de wat grotere dieren een zeer welkome schuilplaats, en dat levert je in het voorjaar weer meer leven en biodiversiteit op in je tuin! Hang biologische zaadbollen op voor de vogels en leg af en toe eens een in stukjes gesneden appel neer voor de merel. En mocht het gaan vriezen, hou dan de waterbakjes open en gevuld. Je tuin, de dieren, het klimaat, de aarde… ze zullen je zeer dankbaar zijn en je in het voorjaar dubbel en dwars belonen met het nieuwe, overdadige leven!
Meike van de Linde, kartrekker Herenboeren Soest en permaculturist
