Michiel Korthals: “Ik vind Herenboeren een prachtig concept”

MICHIEL KORTHALS is filosoof, met als specialisatie voeding en hoe de mens zich hiertoe verhoudt. Binnenkort – dinsdag 13 oktober, meld je <hier> aan – is hij in een Zoomsessie te gast bij Herenboeren Soest om met alle leden van gedachten te wisselen over de rol van voeding in ons bestaan. “Het concept van Herenboeren spreekt mij zeer aan. De betrokkenheid van mensen, de samenwerking, het risico en de opbrengst delen. Vanuit die community kun je met elkaar zoveel voor elkaar krijgen. Leer elkaar koken, bijvoorbeeld, en geniet samen van gezonde, voedzame maaltijden!”

Michiel Korthals was tot 2014 hoogleraar toegepaste filosofie aan de Universiteit van Wageningen en is gasthoogleraar aan de Vrije Universiteit en de University of Gastronomic Sciences. Onlangs schreef hij een nieuw boek, getiteld ‘Goed Eten, filosofie van voeding en landbouw’. In dit boek gaat hij in op kwesties als: wat stoppen we precies in onze mond? En hoe verhoudt onze voedselproductie en -consumptie zich tot wereldwijde problemen als uitbuiting, ondervoeding of overgewicht en grote klimaat- en milieuschade? Oplossingen vinden we door voedsel en dagelijks leven weer meer met elkaar te verbinden. Niet alleen door de ‘korte-keten-gedachte’, maar vooral ook anders kijken naar en omgaan met voedsel, hoe we dit bereiden en eten. “We moeten meer doen aan voedselvaardigheden, gesteund door lokale en nationale overheden en bedrijven,” aldus Michiel.

De boerderij die luistert naar de tafel
Zo spreekt Michiel in zijn boek van ‘de boerderij die luistert naar de tafel’. “Wat eten we, hoe eten we, met wie eten we, en hoeveel tijd en aandacht besteden we eraan? Door samen na te denken over je eigen boerderij, samen de risico’s, de kosten te dragen, betrokken te zijn bij wat er groeit, soms zelfs mee te helpen met zaaien of oogsten ga je heel anders naar je voedsel kijken. Dan is die kool niet vanzelfsprekend, dan komt die appel niet uit een zak bij de supermarkt. Dan ga je vanzelf ook anders koken en eten. Maar je kunt dat ook omdraaien. Vragen en prikkelen. Wat kook je graag? Wat eet je graag? Wat is je favoriete recept? Welke kruiden heb je erbij nodig? Kun je mij dat ook leren? Zullen we samen eten? Hoe zou het zijn als we dit straks allemaal op onze boerderij kunnen oogsten? Dan is de verbinding weer hechter geworden.”

Kringloopgedachte
Michiel volgt Herenboeren Nederland met grote interesse. “Ik ken Geert van der Veer en Douwe Korting al een tijdje, ben ook zo’n twee jaar geleden al in Boxtel geweest om een lezing te geven. Ik vind het interessant dat Herenboeren zich richt op de goede gezonde dingen. Zoals de kringloopgedachte. Vanuit een ecologisch en biologisch oogpunt, met zo weinig mogelijk input van buitenaf, een boerderij draaien die groente, fruit, vlees en eieren biedt voor wel 200 gezinnen. En meer. Want mensen doen het samen. En zien, ervaren, voelen, ruiken zelf wat het betekent om voedsel te zaaien, poten, kweken, fokken. Ze merken dat aardbeien een vroeg zomerfruit is, ze wisselen uit dat sommige appels kort, andere lang te bewaren zijn en dat je niet met iedere appelsoort goede appeltaart maakt.”

Varkens aaien
Dat een Herenboerderij ook vlees wil bieden, maakt het extra interessant. “Mensen zullen daardoor ook dieren anders gaan ervaren. Met je kinderen wekelijks die varkens aaien, maakt dat je een andere relatie krijgt met het karbonaadje dat je mee naar huis neemt. Ze zien hoe de varkens alle groenteresten verwerken tot heerlijk vlees en voedzame mest. Dat de kippen schadelijke insecten voor hun rekening nemen en al doende ook nog het land bemesten en eitjes leggen. Maar ook dat de helft van die 20 hectare nodig is voor een paar stukjes rundvlees per persoon per week, bijvoorbeeld. Mits je dat met aandacht en diervriendelijk wilt doen. Dat wordt op een Herenboerderij zichtbaar. Dus dan kun je ook met elkaar nadenken: willen we al dat land aan dat rundvlees besteden, of zullen we het anders doen?”

Mogen we dieren gebruiken voor voeding?
Dat vindt Michiel sowieso nog wel een belangrijk discussiepunt: “Mogen we dieren gebruiken voor voeding? Tot nu toe gebeurt dat bij meeste Herenboerderijen wel. Het is integraal onderdeel van het concept. Maar ik vind het iets om bij stil te staan. Dieren zijn gevoelige en intelligente wezens. Er is veel te zeggen voor vegetarisme, veganisme zelfs.
Tegelijkertijd is de betekenis van dieren voor het landschap groot. En met dieren omgaan is goed voor mensen, dat doet iets met mensen. Ik ben er voor mezelf nog niet uit.”

Dagelijks genieten
Zelf heeft Michiel Korthals ook een grote moestuin. “Ik heb een klein huis met een heel grote tuin. Maar oorspronkelijk kom ik uit de stad. Die overgang, van stad naar ‘groen’, is een heel proces geweest. Vele kleine stapjes. Maar het gaat dus niet alleen om die groentetuin. Zo gaat het ook niet enkel om die boerderij. Het gaat erom dat je er samen uit oogst, kookt, eet en geniet. De omgang met elkaar. Dat leren, dat kunnen. Dagelijks genieten van heerlijk en gezond eten. En dat is dan ook nog goed voor milieu en klimaat. Wat willen we nog meer?”